Trong một cốt chuyện đứa bé xa mẹ đã xảy ra trong thập niên trước 1980 mấy chục năm qua và tôi còn ở bên Lào đó. Một cốt chuyện thiên nhiên mà cảm động làm cho tôi nhớ mãi đến bây giờ, nhiều khi nhớ lại tôi vẫn nổi da gà và thấy trong lòng buồn sầu. Trong một cốt chuyện đã xẩy ra với một đứa bé 2 tuổi. Một làng xa thành phố không có đường xe phải đi bằng thuyền sâu vào những nhánh sông nhỏ, đã mấy chục năm trôi qua mà nghĩ lại tới chuyện này tôi cũng vẫn buồn. Nghe câu chuyện từ làng Hatmạt, hai chục nóc nhà theo bên sông với thiên nhiên, có một ngôi nhà ở cuối làng bao vây bằng cây vườn, chuối, cam quít, bưởi, rau.

Có một gia đình hai vợ chồng và đứa con hai tuổi với thiên nhiên núi rừng sông suối. Một hôm, ông chồng bị bệnh sốt rét rừng chết và bỏ vợ với con để lại với cảnh thiên nhiên đó. Mái nhà êm ấm đó đã thiếu một người đàn ông chăm sóc việc nặng nhẹ cho gia đình. Bà vợ thơ thẩn sống với một đứa con gái 2 tuổi, số trời duyên kiếp ai hay. Một hôm, bà vợ cắt cỏ vườn khóm quanh nhà bằng dao với liềm còn nằm đó, thì bỗng nhiên có một con rắn độc mổ khi cô đang ngồi ở đất cắt cỏ, con rắn mổ ngay vào cổ. Cô đã chết ở trên giường trong nhà, để lại một đứa con sống không có đèn không có cơm gần một tuần.

Đến khi xác cô sìn lên và có người đi làm vườn qua mới biết. Người trong làng kéo nhau tới thì thấy đứa bé đó đang ăn bắp luộc, ai cũng chảy nước mắt, thay nhau ẵm lấy đứa bé đó hỏi han, đứa bé trả lời:

– Mẹ là người nấu bắp sáng này và nồi bắp vẫn còn nóng, xôi ăn sáng vẫn còn nóng và bếp vẫn còn một chút than đỏ.

Đứa bé nói:

– Mẹ đang ngủ, tí nữa mẹ dậy chơi với con hàng ngày, sáng nay mẹ dẫn con đi hái bắp và luộc cho con ăn nè, mẹ ôm con ngủ hàng đêm, giờ mẹ đang ngủ, mẹ nói với con: “Tí nữa mẹ dậy”.

Người trong làng thấy vết rắn trên cổ thì người ta mới biết câu chuyện, người ta lo giúp nhau mai táng gấp và đưa đứa bé này về cho thân nhân bà con của ba đứa bé chăm sóc: “Vậy ai là người đã chăm sóc đứa bé trong thời gian đó?” Trong lòng ai cũng ngưỡng mộ tình cảm của hai mẹ con.

Sau cỡ 3 tháng thì tôi đi qua làng này dừng bước mua quả đu đủ chín cây ăn và được nghe cốt chuyện này, da gà da vịt không biết từ đâu tới, trong lòng cảm thấy buồn sầu, quá ham mộ cốt chuyện đã xảy ra với đứa bé đó và đời sống thiên nhiên trong rừng xa thành phố lúc khẩn cấp. Tôi ngồi lòng thấy sầu và im lặng cả nửa tiếng đồng hồ trước khi đứng dậy và đi tiếp.