Trước thập niên 1980, một khách sạn ở Luang prabang trong thời gian tôi còn ở bên Lào, khách sạn ở gần rạp cinêma chừng 50 thước, tôi thường xuyên đến ngồi chơi với bạn, gia đình bạn là chủ khách sạn đó mà lại học chung lớp với nhau. Thời gian đó nước Lào còn đóng cửa, Luang Prabang không có du lịch viếng thăm, chỉ có xe vận tải hay người buôn bán thành phố khác qua lại chút ít đến nghỉ ngơi ở khách sạn thôi. Một hôm tan rạp cinêma, tôi không về nhà mà tôi đi qua khách sạn đó ngồi nghỉ ở đằng trước với bạn hóng mát mùa hè. Xe vận tải thì lúc nào cũng có một người tài xế thứ hai đi chung và bà vợ hay đi theo nếu qua thành phố khác để mua bán hay chở hàng thêm.
Chúng tôi ngồi chơi nói đùa vui nhau ở trước cửa khách sạn thì vừa đúng xe vận tải từ Vạn Tượng lên hai chiếc ngập phủ với đồ và miếng vải cột che kín phủ ngập bụi bặm từ đường xa tới. Hai chiếc xe tải đậu trước cửa khách sạn, xe đằng sau thì thấy một đôi vợ chồng xuống xe đi vào khách sạn. Chiếc xe đằng trước thì thấy một người đàn ông với hai người đàn bà, một người mặc áo trắng hai dây dài đến chân đi lững thững đằng sau mà bụng như mang bầu 4-5 tháng. Người bạn chạy vào làm việc tiếp tân, xong nhiệm vụ rồi trở ra ngồi chơi với tôi ở trước khách sạn đêm. Trong khi đang ngồi thì thấy người đàn bà mặc áo trắng bụng to đi qua mặt chúng tôi lên xe, cô lấy cái túi khoác trên xe rồi trở về khách sạn, tóc cô buông xoã phủ hai má, khi tới bàn tiếp tân cô đứng chờ xin 3 chai nước lạnh, xong 3 chai nước thì bạn lại ra ngồi chơi với tôi, không ai để ý chuyện gì đang xảy ra đêm đó. Cỡ nửa tiếng trôi qua:
Một người đà bà không có mang thai đó đứng chờ ở bàn tiếp tân và xin nước lạnh 2 chai. Bạn nói:
– Mùa hè nóng khát nước nhiều, tôi vừa đưa 3 chai nước cho người mặc áo trắng mang thai đó đem lên phòng rồi, người đàn bà mỉm cười nghĩ là chọc ghẹo, bạn tôi mới nói thêm:
– Đường xá xa xôi vừa ổ gà hay ổ ngỗng đầy đường, sao lại mang theo một người mang thai bụng to như vậy? Không sợ người ta mệt hay sẩy thai sao?
Người đàn bà lặng im, đứng ngó một lát mới hỏi:
– Các em nói gì vậy chị không hiểu? Nói cho chị rõ ai mang thai to gì đâu? Ở đây có người mang thai làm việc và em sai đưa nước lạnh lên cho chị sao?
Bạn nói:
– Lúc chị đậu xe đi vào khách sạn, xe chị có 3 người xuống xe mà, ngoài anh chị rồi còn có một người đàn bà mang thai cỡ 5 tháng mặc áo hai dây trắng dài đến chân, lững thững theo gót chân anh chị, em mới đưa chìa khóa cho hai phòng mà, chìa khóa cô mặc ắo trắng lấy rồi đâu còn trên bàn.
Người chị đó đứng hình nổi gai ốc lên cho thấy tại chỗ, chị không lấy chai nước gì cả và chạy thẳng lên phòng.
Bạn nói với tôi:
– Coi kìa! Bà chị đó như gặp ma, thấy gai ốc nổi lên cánh tay chị luôn và mặt chị đó bỗng dưng tái mét, chị lên phòng rồi, lần này thì thấy hai anh chị xuống đứng ở bàn tiếp tân luôn, lần này tôi cũng vào theo nghe có gì không? Người đàn ông hay người anh đó hỏi:
– Từ lúc anh chị đậu xe các em thấy có 3 người sao? Thêm một người đàn bà có mang thai tóc quăn quăn đến lưng phải không? Câu trả lời:
– Dạ và cô vừa xuống lấy nước 3 chai lên mà.
Anh mỉm cười nhẹ và trả lời chúng tôi:
– Đó là bà vợ anh bị tai nạn xe và chết được 5 tháng rồi, khi chết cô mang thai 5 tháng, ở Vạn Tượng anh lái xe đi đâu thì bạn bè hay người quen luôn luôn thấy cô ngồi bên cạnh anh khi lái xe, mà anh chẳng bao giờ được thấy cô, chỉ có hai đứa con của anh một đứa 2 tuổi và một đứa 4 tuổi thấy mẹ nó luôn luôn chiều hay đêm, còn anh thì chỉ ngửi được mùi mỹ phẩm với mùi nhang nhiều nhất là hôm rằm thôi, anh muốn thấy mà chẳng bao giờ thấy được.
Chúng tôi với người chị đứng đó ngó thấy là toát mồ hôi, gai ốc thì khỏi nói luôn, chắc là gai quả sầu riêng, ngoài ra anh lái xe thì vẫn trò chuyện vui cười như không có gì sợ sệt cả, người anh hỏi tiếp:
– Vậy chìa khóa đưa cho cô đó ở phòng nào? Xa phòng anh không?
Bạn trả lời:
– Đến cùng nhau thì phòng sát bên chứ anh, người chị nói:
– Khi nãy tôi nghe thấy tiếng mở cửa phòng bên cạnh ra vào 2-3 lần, tôi tưởng bên phòng có người ở, vậy mình lên coi đi.
Khi tất cả mọi người đến cửa phòng, anh lái xe mới gõ cửa và gọi:
– Nếu em ở trong đó thì trả lời hay mở cửa cho anh, anh muốn thấy em.
Im lặng một lát, anh gõ cửa và gọi thêm, tất cả mọi người lạnh cột sống, không dám đứng sát cửa phòng, lần thứ 3 anh gõ cửa và gọi thêm thì trong phòng như có tiếng động, như nghe tiếng người bỏ chùm chìa khóa trên bàn. Anh lái xe lấy tay mở cửa phòng thử, thì cửa phòng đã mở từ bao giờ, mấy người ngó mặt nhau như đang đóng phim trò hề, người thì mặt trắng luôn, người thì mặt xanh, người thì tái. Đẩy nhẹ cửa phòng và vào cùng nhau thì trong phòng cùng một tiếng: Ồ! Mùi mỹ phẩm đàn bà rực rỡ trong phòng, nổi gai ốc với tóc đứng sững lên trời như quả chôm chôm, khi ngó trên bàn thấy 3 chai nước với chùm chìa khóa đã để gọn, phòng tắm vẫn còn ướt nước như người vừa tắm xong, trong tủ không có gì nữa. Anh lái xe đứng nhìn và đọng giọt nước mắt mà không nói gì cả, còn người khác cả tôi nữa thì toát mồ hôi từ 10 đầu ngón chân đến đầu luôn, anh lái xe nói với người chị đó:
– Thôi mình về phòng mình ngủ và anh lau giọt nước mắt đi ra khỏi phòng đó.
Chúng tôi lấy 3 chai nước với chùm chìa khóa xuống phòng tiếp tân và cũng chẳng ai nói mội lời. Tôi cũng về nhà ngủ và lạnh cột sống với nổi da gà cả đêm dài.
Nhiều đêm trằn trọc thì tôi vẫn nhớ lại câu chuyện ma này, cũng như hôm nay tôi ghi xuống cho các bạn được đọc vui.
Trong một cốt chuyện đứa bé xa mẹ đã xảy ra trong thập niên trước 1980 mấy chục năm qua và tôi còn ở bên Lào đó. Một cốt chuyện thiên nhiên mà cảm động làm cho tôi nhớ mãi đến bây giờ, nhiều khi nhớ lại tôi vẫn nổi da gà và thấy trong lòng buồn sầu. Trong một cốt chuyện đã xẩy ra với một đứa bé 2 tuổi. Một làng xa thành phố không có đường xe phải đi bằng thuyền sâu vào những nhánh sông nhỏ, đã mấy chục năm trôi qua mà nghĩ lại tới chuyện này tôi cũng vẫn buồn. Nghe câu chuyện từ làng Hatmạt, hai chục nóc nhà theo bên sông với thiên nhiên, có một ngôi nhà ở cuối làng bao vây bằng cây vườn, chuối, cam quít, bưởi, rau.
Có một gia đình hai vợ chồng và đứa con hai tuổi với thiên nhiên núi rừng sông suối. Một hôm, ông chồng bị bệnh sốt rét rừng chết và bỏ vợ với con để lại với cảnh thiên nhiên đó. Mái nhà êm ấm đó đã thiếu một người đàn ông chăm sóc việc nặng nhẹ cho gia đình. Bà vợ thơ thẩn sống với một đứa con gái 2 tuổi, số trời duyên kiếp ai hay. Một hôm, bà vợ cắt cỏ vườn khóm quanh nhà bằng dao với liềm còn nằm đó, thì bỗng nhiên có một con rắn độc mổ khi cô đang ngồi ở đất cắt cỏ, con rắn mổ ngay vào cổ. Cô đã chết ở trên giường trong nhà, để lại một đứa con sống không có đèn không có cơm gần một tuần.
Đến khi xác cô sìn lên và có người đi làm vườn qua mới biết. Người trong làng kéo nhau tới thì thấy đứa bé đó đang ăn bắp luộc, ai cũng chảy nước mắt, thay nhau ẵm lấy đứa bé đó hỏi han, đứa bé trả lời:
– Mẹ là người nấu bắp sáng này và nồi bắp vẫn còn nóng, xôi ăn sáng vẫn còn nóng và bếp vẫn còn một chút than đỏ.
Đứa bé nói:
– Mẹ đang ngủ, tí nữa mẹ dậy chơi với con hàng ngày, sáng nay mẹ dẫn con đi hái bắp và luộc cho con ăn nè, mẹ ôm con ngủ hàng đêm, giờ mẹ đang ngủ, mẹ nói với con: “Tí nữa mẹ dậy”.
Người trong làng thấy vết rắn trên cổ thì người ta mới biết câu chuyện, người ta lo giúp nhau mai táng gấp và đưa đứa bé này về cho thân nhân bà con của ba đứa bé chăm sóc: “Vậy ai là người đã chăm sóc đứa bé trong thời gian đó?” Trong lòng ai cũng ngưỡng mộ tình cảm của hai mẹ con.
Sau cỡ 3 tháng thì tôi đi qua làng này dừng bước mua quả đu đủ chín cây ăn và được nghe cốt chuyện này, da gà da vịt không biết từ đâu tới, trong lòng cảm thấy buồn sầu, quá ham mộ cốt chuyện đã xảy ra với đứa bé đó và đời sống thiên nhiên trong rừng xa thành phố lúc khẩn cấp. Tôi ngồi lòng thấy sầu và im lặng cả nửa tiếng đồng hồ trước khi đứng dậy và đi tiếp.