Editor: SQ 

_____________________ 

[1] Dịch nghĩa: Cho dù ý tưởng đó mới lạ vào trăm năm trước, nhưng rồi cũng sẽ trở nên lạc hậu vào ngàn năm sau. Hai câu thơ này được trích trong bài “Năm bài thơ” của nhà thơ Triệu Dực, nhà thơ thời nhà Thanh.

Mọi người dùng bữa chiều ở nhà chú Lý, trong lúc ăn nói về tiến độ công việc hôm nay, khi biết được Kỳ Bạch Nghiêm thu thập thông tin gia phả nhà họ Thi, Lý Khôn Bằng chỉ ngồi nghe chứ không nói gì suốt bữa ăn đột nhiên ngẩng đầu, hỏi: “Nhà họ Thi? Nhà họ Thi nào?”

“Thì nhà vợ mày đó.”

Chàng trai cao to một mét tám lập tức đỏ mặt, trừng mắt với bố mình, không vui nói: “Cứ nói linh tinh! Chuyện chưa đâu ra đâu, bố nói vậy có khác gì vô duyên vô cớ làm ô uế sự trong trắng của con gái nhà người ta!”

Chú Lý trợn tròn mắt, tức giận nói: “Mày bớt làm mấy chuyện khốn nạn là giữ cho người ta trong sạch rồi đấy! Mày thì được sớm tối yêu đương với con bé, còn không cho bố mày nói?”

Lý Khôn Bằng nhai miếng xương sườn kêu rộp rộp, không nói nữa.

Sau một lúc trò chuyện, khi mọi người đã nói sang chuyện khác, Lý Khôn Bằng chồm sang hỏi Kỳ Bạch Nghiêm: “….Thi, Thi Tuyết Oánh về rồi ạ?”

“Ở nhà.”

Lý Khôn Bằng nhìn Kỳ Bạch Nghiêm, cậu quá hiểu Thi Tuyết Oánh, một học giả thế này đến nhà cô nàng, không thảo luận này nọ mới là lạ, “Em ấy có hỏi anh lung tung không?”

“Cũng ổn.”

Lý Khôn Bằng mím môi, “Nếu em ấy có chỗ nào thiếu lễ phép, em thay em ấy xin lỗi anh.”

Kỳ Bạch Nghiêm cười, “Không có, cô bé có kiến thức độc đáo, can đảm bày tỏ, làm việc nghiêm túc, còn biết kiên trì, là một cô gái tốt hiếm thấy.” Rồi nói, “Rất xứng với cậu.”

Lý Khôn Bằng ngại ngùng gãi đầu, rồi không biết nghĩ đến gì đó, thở dài một hơi, “Haiz, em ấy hiếu thắng quá, còn hay nghĩ đủ thứ chuyện linh tinh lang tang, đôi khi em có ý kiến khác với em ấy, lần nào em ấy cũng giận lắm. Vốn dĩ lần này đã hẹn về chung với nhau, ai ngờ lúc nói chuyện điện thoại, ban đầu vẫn bình thường, sau đó lại giận, cũng không nói em biết chừng nào về….”

Để Kỳ Bạch Nghiêm nói những vấn đề khác thì rất ổn, nhưng về chuyện tình cảm nam nữ, khó nhất chính là, anh với Đường Thi chỉ mới yêu nhau, đang trong giai đoạn ngọt ngào nhất, chưa có mâu thuẫn, đột nhiên nghe lời này, anh không biết phải nói gì.

Bạn gái giận thì phải dỗ dành thế nào.

Một vấn đề muôn thuở không có đáp án tiêu chuẩn khiến những người có tình trường phong phú cũng phải đau đầu này, sao Kỳ Bạch Nghiêm biết được?

Nãy giờ Đường Thi im lặng ngồi nghe, khi nghe thấy Lý Khôn Bằng hỏi anh “Kỳ tiên sinh anh nghĩ phải làm gì bây giờ đây”, cô lén nhìn Kỳ Bạch Nghiêm.

Vấn đề này, cô cũng muốn biết.

Nhưng khi thấy vẻ mặt mất tự nhiên một lúc của Kỳ Bạch Nghiêm, cô lại thấy không nỡ. Bảo Kỳ Bạch Nghiêm xuống nước dỗ người khác, Đường Thi không thể tưởng tượng được, cũng cảm thấy không thể xảy ra.

Muốn dỗ người khác thì trước hết là phải có người giận, Đường Thi cảm thấy cô không thể giận Kỳ Bạch Nghiêm được. Anh đã làm tốt nhất có thể rồi. 

Đường Thi lên tiếng: “Cậu và cô ấy yêu nhau, chứ không phải đang thi biện luận, sao phải tranh giành thắng thua. Bây giờ cô ấy đang giận, cũng đâu phải không tha thứ cho cậu nữa, con gái giận nhanh mà hết giận cũng nhanh, cậu chỉ cần chủ động đi tìm cô ấy, cô ấy đã bớt giận một nửa rồi.”

Lý Khôn Bằng nghĩ ngợi, nghe theo lời Đường Thi nói, quyết định ngày mai đi tìm Thi Tuyết Oánh.

Hôm sau, khi Lý Khôn Bằng đến tìm Thi Tuyết Oánh, Thi Tuyết Oánh đang cùng Kỳ Bạch Nghiêm sao chép gia phả. Nhìn thấy Lý Khôn Bằng, cô nàng quay ngoắt sang một bên, “Hừ” một tiếng.

Kỳ Bạch Nghiêm nói nghỉ ngơi một lát.

“Anh tới tìm em làm gì?”

“Em đừng giận nữa mà!”

“Hừ! Anh nói không giận thì không giận hả!” Thi Tuyết Oánh giận lắm, “Những gì anh nói lúc đó, hoàn toàn không tôn trọng sự nghiệp của em, anh cũng không tôn trọng em!”

“Anh đâu có!” Lý Khôn Bằng vội la lên, “Anh, anh chỉ không muốn thấy em ngày nào cũng phải đi về mệt mỏi, cuối cùng thành giỏ tre múc nước chẳng được gì….”

“Sao lại chẳng được gì? Sao lại chẳng được gì?” Thi Tuyết Oánh nghe xong câu này, tâm trạng vui vẻ chút ít ban đầu hoàn toàn mất hết, “Em đây là đang vất vả vì tương lai của mọi người, chỉ cần nhiều người đồng ý, chính phủ tất nhiên sẽ đồng ý, sao lại thành giỏ tre múc nước chẳng được gì? Anh không có chút ý thức nào về bản sắc dân tộc hết! Uổng công nơi này nuôi dưỡng anh biết bao năm nay!”

“Để người trong thôn ở lì chỗ này cả đời, ăn cơm nhờ trời, không được học hành, không tiếp xúc với thế giới bên ngoài, là tương lai mà em muốn?”

“Em không hề nói không cho mọi người học hành, em chỉ không muốn nơi này giống hệt như bên ngoài, không còn trang phục, không còn phong tục, lòng người cũng không còn…. Em phải bảo vệ tất cả đặc sắc của dân tộc mình!” Thấy hai người lại sắp cãi nhau, Thi Tuyết Oánh rất khó chịu, chạy tới đẩy cậu ấy, “Anh đi đi, em không muốn nói với anh nữa! Để Kỳ tiên sinh hiểu em còn hơn!”  

Lý Khôn Bằng lập tức nổi điên: “Hiểu? Hiểu có thành cơm ăn được không?! Ngày nào em kêu gọi cái này đề xướng cái kia, có ai hiểu em chưa? Có ai không coi em là con khỉ không?”

Thi Tuyết Oánh giận đến mức hai mắt đỏ hoe, nước mắt lưng tròng, hét to: “Phải phải phải! Không ai hiểu! Không ai hiểu hết được chưa?! Tôi cần gì mấy người hiểu! Mấy người không hiểu tôi cũng muốn làm! Anh cút đi, sau này đừng tới tìm tôi nữa, đi tìm cơm của anh ăn đi!” 

Cuối cùng hai người tan rã trong không vui. Thi Tuyết Oánh ngồi đó khóc bù lu bù loa một trận.

Kỳ Bạch Nghiêm đưa khăn giấy sang, đợi Thi Tuyết Oánh nín khóc mới nói: “Đi học mà cô cũng không muốn, cô nghĩ chuyện gì quan trọng hơn chuyện đi học?”

“Bảo vệ nền văn hóa dân tộc đang bị mai một.”

“Tại sao sẽ mai một?”

“Vì đã có rất nhiều thứ khác du nhập, mọi người ham mới mẻ, rất thích những thứ bên ngoài, thích nhà cửa bên ngoài, quần áo bên ngoài, ẩm thực bên ngoài, vân vân.”

Kỳ Bạch Nghiêm nhìn cô: “Tất cả là vì mới mẻ? Mới mẻ chỉ là tạm thời, mọi người mua vài ba lần, hết mới mẻ thì sẽ không mua lại nữa.”

Thi Tuyết Oánh không nói gì.

“Tôi cảm thấy cô phải nghĩ xa hơn, nếu cô thực sự rất muốn bảo vệ dân tộc này.” Kỳ Bạch Nghiêm nói, “Chúng ta đừng chỉ nhìn trước mắt, cũng đừng chỉ nhìn bề ngoài. Có thể sẽ có một bộ phận chỉ đơn giản là muốn theo đuổi những điều mới mẻ, nghĩ rằng mới lạ là tốt, nhưng phần đông mọi người không thiển cận.”

“Cô bài xích việc đổi mới của nền văn minh hiện đại lên dân tộc thiểu số, muốn ngôi làng này luôn giữ nguyên hiện trạng, nhưng điều này không thực tế. Đất nước sẽ không cho phép cô làm điều đó, điều đó cũng trái với quy luật tự nhiên. Tại sao có những nền văn hóa đã biến mất? Vì không còn phù hợp với hiện tại nữa. Cô hiểu rõ về dân tộc của mình đến vậy, ắt hẳn biết được thế hệ tổ tiên 500 năm trước và mọi người bây giờ khác nhau chỗ nào, cho nên, tại sao thời gian phải dừng ở thế hệ này của cô, bắt thế hệ của 500 năm sau sống cùng tần số với mọi người? Hơn nữa, nguồn gốc của những đặc điểm dân tộc mà cô đề xướng là để thích nghi với cuộc sống ở thời điểm đó. Người ta sẽ chỉ chọn cái thích hợp chứ không chọn cái đẹp, đây là triết lý sống của đại chúng, hàng vạn năm nay đã vậy, không lẽ vì đặc sắc dân tộc trong mắt cô, mà không cho họ dùng điều hòa, lái xe ô tô hay lên mạng?”

Kỳ Bạch Nghiêm vẫn nhìn cô ấy, “Ngoài định nghĩa văn hóa của dân tộc, những sinh vật trên mảnh đất mà cô yêu thương này, trước hết là con người, rồi mới là người Hán người Di, đã là con người, thì ai cũng có quyền theo đuổi một cuộc sống tiện nghi hơn, đáp ứng được nhu cầu sinh tồn của họ, sau đó là nhu cầu tình cảm, cuối cùng mới là nhu cầu thẩm mỹ. Đừng dùng nhu cầu sinh tồn đánh đổi nhu cầu thẩm mỹ. Sinh tồn trước, thẩm mỹ sau.”

Thi Tuyết Oánh không thốt ra được gì.

Một lúc lâu sau, cô nhóc mới buồn bã nói: “Vậy là tôi phải nhìn nền văn hóa mà tôi yêu thương mai một hay sao?”

“Sự mai một của văn hóa phải trải qua một khoảng thời gian rất dài rất dài, hiện tượng biến mất, nhưng sự định hình nhân cách, tình cảm, tư duy của con người bằng văn hóa thì khó có thể xóa bỏ. Rất nhiều điều cô đang lo lắng thực ra không dễ biến mất đâu, chỉ là có biểu hiện như thế thôi.” Kỳ Bạch Nghiêm nói, “Nếu như, một hành vi nào đó trong một bối cảnh nào đó, có chứa đựng một ý nghĩa văn hóa nào đó, mà đã thực sự biến mất theo thời gian, thì chúng ta không cần giữ lại làm gì. Những thứ quá cũ sẽ không sống lâu, dù được phục hồi lại, cũng sẽ không tồn tại được bao lâu. Nếu nền văn hóa cũ không biến mất, thì làm sao nền văn hóa mới có thể được tạo ra? Tôi nghĩ điều cô nên làm lúc này, không phải là khư khư nắm lấy mọi thứ cũ kỹ không buông, mà là hãy nghĩ cách cân bằng giữa văn hóa dân tộc mình và văn minh hiện đại, đặt văn hóa dân tộc ở vị trí trung tâm, còn văn minh hiện đại phục vụ cho nó. “

Thi Tuyết Oánh chìm vào suy ngẫm.

Tối đó mọi người đến nhà họ Thi ăn cơm, Lý Khôn Bằng đi ở phía sau cùng, âm thầm nhìn về phía Thi Tuyết Oánh. Thi Tuyết Oánh vẫn đang lo nghĩ ngợi, thờ ơ xa cách với tất cả người đến, cũng không chú ý đến Lý Khôn Bằng đứng phía sau mọi người. Ở đây ai cũng biết đôi trẻ này đang giận nhau, không ai nói nhiều, từng người ngồi xuống. Trưởng khoa Phan ngồi bên phải Kỳ Bạch Nghiêm, Đường Thi định ngồi ở bên còn lại, nhưng bị Thi Tuyết Oánh giành trước. Cô ấy chỉ vô thức ngồi xuống theo mọi người, ngồi xuống rồi cũng không nhìn người kế bên, vẫn chìm trong suy nghĩ. Thế là Đường Thi ngồi giữa cô Dương và thầy Tôn, cách Kỳ Bạch Nghiêm ba bốn chỗ ngồi.

Cô Dương thì thầm: “Ghen không? Có ghen không?”

Đường Thi mỉm cười, thì thầm đáp lại: “Cậu đủ rồi đó, cô Dương!” 

Sau khi ăn được một lúc, Thi Tuyết Oánh mới nhận ra bên cạnh mình là Kỳ Bạch Nghiêm, thế là lại hỏi anh vài chuyện.

Ăn xong, Kỳ Bạch Nghiêm và Đường Thi đi dạo với nhau như mọi ngày. Khi đi ngang qua cánh đồng hôm qua Kỳ Bạch Nghiêm hái hoa, chủ nhà đang cắm thanh gỗ quanh cây hướng dương mọc cong, thấy Kỳ Bạch Nghiêm thì nhiệt tình nói: “Hôm nay muốn hái nữa không? Miễn phí cho anh!”

Kỳ Bạch Nghiêm nhìn Đường Thi.

Đường Thi lắc đầu, “Hoa hôm qua chưa héo, vẫn còn nở tươi lắm.”

Thế là hai người từ chối khéo.

Khi cả hai đi dạo về, thấy có hai bầu hoa hướng dương đã chín nằm nghiêng ngả bên cánh đồng hoa, chủ nhà gọi lại: “Hai bông này chín hạt rồi, tặng hai người ăn đó!”

Ban đầu Đường Thi định từ chối, nhưng Kỳ Bạch Nghiêm nhanh hơn cô một bước, nói: “Vậy cảm ơn chú nhé.” Anh ngồi xổm xuống ôm hai bầu hoa hướng dương lên, hai người quay về.

Kỳ Bạch Nghiêm không phải là người thích nhận đồ của người khác, nhưng hôm nay anh lại khác thường nhận món này, ôm trong lòng, chắc chắn làm dơ áo trắng. Đường Thi không hiểu, nhưng không hỏi gì.

Quay về nhà họ Thi, Kỳ Bạch Nghiêm vào nhà ngồi trò chuyện với Thi Gia Minh và nhóm trưởng khoa Phan, Đường Thi ngồi ở ngoài nghe côn trùng kêu, không biết Thi Tuyết Oánh đi ra từ bao giờ, nhìn chằm chằm Đường Thi.

Đường Thi mỉm cười.

Thi Tuyết Oánh nói: “Chị là người yêu của Kỳ tiên sinh?”

Đường Thi đỏ mặt, từ “người yêu” này, thân mật đến nỗi cô không dám nghĩ tới, nói: “Không phải.”

“Vậy là bạn gái?”

“Ừm.”

“Chị tốt lắm hả?” Thi Tuyết Oánh hỏi thẳng, “Có thể làm Kỳ tiên sinh thích chị?”

Đường Thi không biết trả lời thế nào. Cô bé không có ác ý, chỉ là giọng điệu khá bộc trực, chắc hẳn cô bé rất ngưỡng mộ Kỳ Bạch Nghiêm, nên mới vô thức nhìn cô bằng ánh mắt dò xét.

Đường Thi không trả lời, Thi Tuyết Oánh nhận ra có lẽ mình nói chuyện không đúng mực, “Xin lỗi chị, tôi không có ý gì đâu.” Rồi nói, “Một người như Kỳ tiên sinh, mà cũng thích người khác?”

Đường Thi càng không biết phải trả lời thế nào, đành tránh nặng tìm nhẹ đáp: “Không sao, tôi không để ý.”

Hai người im lặng một lúc, không biết Thi Tuyết Oánh nghĩ đến gì đó, nở nụ cười, nói với Đường Thi: “Chắc sau này chị bận lắm á!”

Đường Thi không hiểu.

Thi Tuyết Oánh giải thích: “Chị nhìn tôi đi, có bạn trai rồi, mà vẫn cảm thấy Kỳ tiên sinh tốt hơn bạn trai mình nhiều, anh ấy hiểu được chị, cũng không ép chị, sẽ khuyên bảo chị bằng cách thức dễ chấp nhận nhất, có bao nhiêu cô gái có thể cưỡng lại sức hấp dẫn của một người đàn ông như vậy? Anh ấy là giáo sư đại học, xung quanh kiểu con gái nào mà chẳng có? Cứ mỗi tháng một người, thì chị phải bận chặn đào hoa của anh ấy rồi còn gì?” 

Đường Thi nghe vậy thì bật cười, hỏi: “Nếu cô thấy anh ấy tốt vậy, sao không đá Lý Khôn Bằng để theo đuổi anh ấy?”

Thi Tuyết Oánh ngơ ngác: “Anh ấy có chị rồi.”

“Nếu không có tôi, cô có theo đuổi không?”

Thi Tuyết Oánh nghĩ ngợi: “…..Không.”

“Mọi người kính trọng anh ấy, không có nửa suy nghĩ quá giới hạn nào, sinh viên của anh ấy cũng vậy. Nên là thực ra tôi cũng không phải chặn nhiều đào hoa đến vậy.” Đường Thi cười nói, “Tất nhiên, sau này chắc chắn sẽ có những suy nghĩ quá giới hạn, nhưng đó không phải chuyện của tôi.”

“Sao lại không phải?”

“Đó là chuyện của anh ấy.”

Thi Tuyết Oánh lại ngẩn người —— cô nói câu này đúng là vừa kiêu ngạo vừa xinh đẹp, bảo sao có thể ở bên Kỳ tiên sinh.

Tối đó về lại văn phòng thôn, Kỳ Bạch Nghiêm đưa một bầu hoa cho Đường Thi, “Tặng em.”

“….Ò.” Đường Thi nhận lấy. Món quà này, vừa lớn vừa nặng.

Lúc sắp chìm vào giấc ngủ, Đường Thi đột nhiên hiểu ý của Kỳ Bạch Nghiêm. 

Hôm qua tặng cô hoa hướng dương, hôm nay tặng cô hạt hướng dương. Ý anh là, mong hai người có thể đơm hoa kết trái?