Khi rời khỏi phòng học, Lâm Triều Tịch vẫn thấy rất ổn.

Không chịu học Toán hẳn hoi thì không giải được đề nam thần ra chứ biết làm sao.

Nhưng trên đường về nhà xe buýt quá đông, bị chen lấn xô đẩy, sau khi xuống xe tâm trạng lại hơi tụt dốc.

Trời đã tối hẳn.

Quán nướng trước khu nhà đã mở hàng, khói bếp lượn lờ, mùi xiên thịt dê nướng và sò nướng thơm nức bao phủ khắp nơi.

Đứng trước quán nướng quen thuộc, trong đầu cô chỉ toàn là bóng lưng Bùi Chi lúc rời đi. Thế là cô gửi tin nhắn Wechat hỏi Lão Lâm có muốn xuống đây ăn cùng một bữa không.

Lão Lâm nhanh chóng trả lời bằng sticker: [Tuyệt vời].

Cầm di động đứng đợi, cô gọi trước mấy món bình thường hay ăn. Thế nhưng đồ đã nướng xong một nửa mà vẫn chẳng thấy bóng dáng Lão Lâm. Nhìn cánh cửa sắt đen cũ kĩ của khu nhà, Lâm Triều Tịch chợt dâng lên một dự cảm bất an.

Bấm điện thoại gọi lại cho Lão Lâm, tay cô run lẩy bẩy.

Tiếng người ồn ào tứ phía, trong tai cô chỉ còn đọng lại tiếng chuông chờ “tút…tút…”

Trái tim rơi vào đáy nước, đầu óc cô bị trục trặc thật rồi, đòi bố xuống nhà ăn đồ nướng!

Không ai bắt máy, Lâm Triều Tịch từ bỏ ý định gọi lại. Cô chào một tiếng với chủ quán, chạy về c ổng khu nhà.

Khi nói chuyện Wechat Lão Lâm đang ở nhà, nếu Lão Lâm không đi bằng cổng sau thì khả năng lớn nhất là vẫn đang ở nhà…

Nhưng vì sao lại không nghe máy?

Trên đoạn đường ngắn ngủi, trong đầu Lâm Triều Tịch hiện lên vô số khả năng.

Cô chạy như điên về, đột nhiên nhìn thấy một bóng người nhàn nhã đứng dưới tàng cây.

Áo may ô, dép lê nhựa, một tay thảnh thơi trêu con mèo hoang đi ngang qua.

Giây phút ấy…

Không khí xộc mạnh vào lồng ngực, đôi chân Lâm Triều Tịch mềm nhũn, suýt thì khuỵu xuống.

Điều chỉnh cảm xúc xong xuôi, cô mới đi đến trước mặt Lão Lâm.

Lão Lâm ngẩng đầu, kinh ngạc hỏi: “Chạy về làm gì, giảm béo hả?”

Lâm Triều Tịch lại có dự cảm bất an, dường như Lão Lâm đã hoàn toàn quên mất cuộc hẹn ăn đồ nướng.

“Sao bố lại đứng đây?” Cô chọn một câu vô thưởng vô phạt hỏi thử.

“Đi vứt rác quên cầm chìa khóa, chờ con gái rượu của bố về giải cứu, tiện thể đứng cho muỗi ăn.”

“Điện thoại của bố đâu, con gọi mãi mà bố chẳng nghe.”

“Ai đi vứt rác mà cầm điện thoại.”

Lão Lâm nói rất hợp lí, như thể mọi hiểu lầm đều rất bình thường. Trái tim lại một lần nữa nặng trĩu, Lão Lâm quả thật không nhớ chút gì.

Quên những chuyện xảy ra trong thời gian gần, gặp khó khăn khi phải lên kế hoạch những việc sắp làm, những điều này hết sức bình thường với bệnh nhân Alzheimer.

Đây cũng không phải là lần đầu cô gặp tình huống này.

Nhưng ngay bây giờ, đứng dưới tán cây, trước mắt là người bố nghi hoặc nhìn cô, cô chỉ thấy rệu rã đến cùng cực.

Con người trở nên yếu ớt khi đối mặt với bệnh tật, chẳng đối chọi nổi.

Nhìn bố, Lâm Triều Tịch ép mình nở nụ cười, tỏ vẻ không có gì xảy ra.

“Bác Lâm nấu xong cơm chưa, cháu sắp chết đói rồi.”

“Có phải bố lại quên việc gì không?” Lão Lâm quá tinh ý.

“Đúng thế, bố đoán xem bố quên gì?”

Lâm Triều Tịch kéo bố về, đẩy ông bước vào cổng lớn.

Đến khi đứng trước cửa nhà, Lão Lâm vẫn im lặng.

Nhưng rồi cửa mở ra, ông lập tức kêu “chết rồi chết rồi chết rồi”, chạy thẳng vào bếp.

Mùi khét bay khắp nhà, Lâm Triều Tịch để kệ bố.

Cô nhìn quanh phòng, trên tủ giày là điện thoại của ông. Cô lặng lẽ mở khóa, trên khung chat là lời mời của cô và dòng tin đáp lại của Lão Lâm.

“Ôi trời ạ bố vừa tắt bếp rồi, đúng là đãng trí người già.” Lão Lâm đứng trong bếp thở phào.

Nhìn người bố bận rộn xoay quanh trong bếp, Lâm Triều Tịch hạ quyết tâm, xóa bỏ toàn bộ cuộc trò chuyện.

“Hôm nay ăn gì đấy ạ?” Cô buông di động, hỏi to.

…

Cô cũng không biết lúc ấy mình nghĩ gì. Năm mươi tám phút sau hành động xoá tin nhắn, cô đã bị bố phát hiện.

Lão Lâm luôn hoài nghi cô không chịu nói thật. Ăn cơm xong cô đi rửa bát, Lão Lâm vào thư phòng bật Wechat trên máy tính lên.

Cô rửa bát xong xuôi ra khỏi bếp, Lão Lâm đã đang ngồi trên ghế sô pha phòng khách. Không bật đèn, mặt tái nhợt, chẳng nói lời nào.

Bầu không khí rất không ổn.

Trong trí nhớ, lần gần nhất Lão Lâm bày ra tư thế này là từ tận hồi chia khối năm cấp ba, khi cô quyết định chọn theo khối xã hội.

Phản ứng đầu tiên của Lâm Triều Tịch là bỏ chạy, phản ứng thứ hai là không thể chạy. Cô đã đọc rất nhiều tài liệu về bệnh Alzheimer, vấn đề đầu tiên căn bệnh này mang đến chính là cảm xúc không ổn định.

Cô dè dặt quay lại, chùi tay lên tạp dề, đi về phía sô pha gọi nhỏ: “Bố?”

Không đáp lại.

Khi nhìn lướt qua thư phòng, cô có thể lờ mờ trông thấy giao diện Wechat trên màn hình máy tính, hiểu ra tình hình trong nháy mắt.

Cô ngồi xuống, vội vàng nhận sai: “Con xin lỗi, chỉ là con nghĩ bố nhìn thấy mấy tin nhắn đó sẽ không vui, không nhìn thì sẽ không sao hết…”

“Có phải con cho rằng đầu óc bố vô dụng rồi?” Giọng Lão Lâm lạnh băng.

“Không mà không mà…”

“Thế thì tại sao con lại nghĩ bố sẽ nổi giận vì chút thiện ý của con gái mình?”

Lâm Triều Tịch nhút nhát ngẩng đầu, chẳng hiểu gì cả: “Dạ… thế thì vì sao ạ?”

“Con đi xem mắt?”

Cô sửng sốt, khoảnh khắc vừa rồi cô nghĩ đến hàng ngàn lí do, nhưng chẳng ai ngờ lại là vì cái này.

Lão Lâm vẫn bí xị, lòng vua khó lường thật đấy.

“Sao bố biết?”

“À há, không giấu gì con, quý chủ nhiệm trường con thực tập là bạn học của bố. Con gái rượu của bố nói cho bà ấy biết bố bị bệnh, bà ấy đặc biệt đến thăm. Đồng thời còn tiện thể thông báo cho bố, gia đình đối tượng xem mắt của con rất rộng lòng không để bụng bệnh tình của bố, quyết định vẫn nạp con vào hàng ngũ tuyển chọn cho hậu cung của con trai nhà họ, mở ngoặc, giáng cấp con khỏi vị trí hàng đầu, hi vọng nhà mình không ngừng cố gắng.”

“…”

“Rốt cuộc con nghĩ thế nào?” Ngữ khí Lão Lâm nghiêm túc một cách hiếm hoi.

“Thì con đến tuổi rồi… có vẻ nên tìm bạn trai.”

Ma xui quỷ khiến Lâm Triều Tịch không giải thích với Lão Lâm rằng thực ra cô không hề biết bữa tiệc lần trước là tiệc xem mặt.

“Có vẻ? Thế rốt cuộc kế hoạch cuộc đời của con là gì?”

“Làm giáo viên ạ.” Lâm Triều Tịch đáp.

“Thế cơ à? Thế thì con thực sự muốn tìm bạn trai nên mới đi xem mắt, thực sự thích học sinh nên mới làm giáo viên?”

Lâm Triều Tịch không biết trả lời ra sao, cô nói: “Đồng chí Lâm, hẳn bố hiểu rõ hơn ai hết trên đời này không phải cứ thích thì sẽ làm được.”

Ví dụ như bố thích Toán học, cuối cùng lại đành từ bỏ việc học.

Con thích Bùi Chi, cuối cùng chỉ đành lực bất tòng tâm.

Trưởng thành ư, chẳng phải là học cách thỏa hiệp với thế giới này?

Cô nói xong câu ấy, Lão Lâm không nói thêm gì nữa.

Lão Lâm chỉ nhìn cô thật lâu.

Khi từ bỏ việc học Olympic Toán, cô từng nhìn thấy ánh mắt này của Lão Lâm; khi cô và Lão Lâm cãi nhau vì chia khối, cô cũng nhìn thấy ánh mắt này của Lão Lâm.

Ông thất vọng vì quyết định của cô, lại cố kìm nén kích động.

Con người cần phải chịu trách nhiệm cho quyết định của chính mình, đây là đức tin của Lão Lâm.

Lâm Triều Tịch hít một hơi thật sâu, chống tay đứng lên.

“Con có bao giờ nghĩ…” Lần này Lão Lâm không từ bỏ, tiếp tục mở đường: “Mười năm sau, hai mươi năm sau, đến lúc bố thoi thóp nằm trên giường bệnh, khi đó con đứng trước giường bố nghĩ về buổi tối hôm nay, con sẽ muốn nói gì?”

“Bố, mật khẩu thẻ ngân hàng nhà mình là gì?”

“215000.”

Lão Lâm trả lời xong thì vỗ ghế cảnh cáo: “Đồng chí Lâm Triều Tịch, đừng có đánh trống lảng.”

Lâm Triều Tịch: “…”

“Con suy ngẫm cẩn thận đi, liệu khi ấy con có hối hận vì không theo đuổi ước mơ khi tuổi tác con còn cho phép hay không?”

Lâm Triều Tịch đứng trước sô pha, trong phòng không có chút ánh sáng nào, chỉ có bức tường tối tăm.

Ước mơ ư, ước mơ của cô là gì?

Lão Lâm bám riết không tha, nấu xúp gà thơm lừng, cô không khỏi nhớ đến đề toán của Bùi Chi, và cả cảm giác ảo não khi hết lòng muốn giải thử mà phải từ bỏ vì không đủ năng lực.

(*) Xúp gà hoặc xúp gà tâm linh: Từ ngữ lưu hành trên mạng. Bắt nguồn từ cụm “chicken soup for the soul”, ý nói những bài văn triết lí self-help trên mạng.

Hẳn là ảo não phải không…

Cô nhìn về phía Lão Lâm, nói: “Có một đề toán.”

Mười phút sau.

Lão Lâm cầm bút chì tính toán, hỏi: “Bùi Chi ra đề hả?”

“…”

Lão Lâm cảm khái: “Lại còn bày đặt đi xem mặt, rõ ràng có cậu trai ưu tú thế này mà không theo đuổi.”

Lâm Triều Tịch: “Con còn thích Fass Cá Mập nữa đấy, bố thấy con theo nổi không?”

Lão Lâm: “Là ai cơ?”

Lâm Triều Tịch: “Magneto.”

Lão Lâm: “Trùng hợp thế, bố cũng thích.”

“…”

(*) Fass Cá Mập tức diễn viên Michael Fassbender thủ vai Magneto trong phim X Men: First Class. Vì lúc cười lên trông giống con cá mập nên được fan đặt biệt danh như vậy.

“Nhưng mà này, giải được câu này thì Bùi Chi đồng ý làm bạn trai con hả?”

“Bố có thể bỏ bớt tình yêu tình báo ra khỏi đầu được không, đây là đề đầu vào để tham gia đội tuyển Toán Mô hình.”

“Chỉ e không phải.” Lão Lâm nói chắc nịch.

“Là sao ạ?”

“Đây là hòn đá ném ra để dò đường.” Lão Lâm tháo kính viễn thị, ánh mắt sâu xa: “Nó không hỏi đến Toán mô hình gì hết, mà là vấn đề P so với NP.”

Lâm Triều Tịch đọc lại đề toán kia, cuối cùng cũng hiểu cảm giác thảng thốt tưởng biết mà không đến từ đâu.

Vấn đề P so với NP, một trong bảy bài toán thiên niên kỉ cùng với giả thuyết Riemann, giả thuyết Poincaré, giải thưởng hàng triệu đô la Mĩ cho người đầu tiên giải được.

(*) Vấn đề P so với NP hoặc bài toán P so với NP (click để xem thêm)

Bùi Chi đúng thật là…

“Dã tâm bừng bừng.” Lão Lâm phán một câu dứt khoát, cũng rất đỗi vui mừng: “Bố sửa lại tí, đề này chắc không phải do Bùi Chi ra thật rồi, đây là giảng viên hướng dẫn ra. Vị giáo sư nghiên cứu đường đi Hamilton trường con có phải là giảng viên hướng dẫn của Bùi Chi không, họ Thẩm hay họ Tăng.”

(*) Đường đi Hamilton (click để xem thêm)

Lâm Triều Tịch cạn lời: “Bố biết nhiều quá vậy.”

“Không nhiều không nhiều. Bố còn biết tuy bài này còn cách vấn đề P/NP thực sự một khoảng cách cực kì xa. Nhưng khi giải được nó, viết lại tiến trình lịch sử của nhân loại, có người có được thứ dũng khí này, rất đáng được kính trọng.”

“Vâng, đúng thế.” Lâm Triều Tịch nghĩ, ừm, dũng khí, thực sự khiến người ta phải hâm mộ.

“Thế con có muốn thi lên thạc sĩ khoa Toán trường con không?” Lão Lâm chuyển đề tài.

Lâm Triều Tịch đần độn nhìn bố, không hiểu sao đề tài đã lái đến tận đây.

“Chứng minh được P=NP sẽ rút ngắn tốc độ giải toán của máy tính đi nhiều vô kể, vô số bệnh tật, thậm chí cả Alzheimer cũng sẽ giảm thời gian chữa trị đi nhiều lắm nhiều lắm…” Lão Lâm tiếp tục bùi ngùi: “Không định suy nghĩ vì bố, đổi ngành đi à?”

Lâm Triều Tịch chỉ vào mình, lại chỉ đề toán trên bàn: “Ông lớn ơi, con đọc nó còn chẳng hiểu gì, đã thế khoảng cách giữa con với Toán còn là bốn năm đại học nữa đấy!”

Lão Lâm cười, nói một câu thấm thía: “Con cảm thấy con không đuổi kịp Bùi Chi, nhưng khoảng cách giữa con và cậu ta có xa được bằng khoảng cách giữa cậu ta và vấn đề P/NP không?”

Đúng là khiến người ta hết đường phản bác.

Lâm Triều Tịch quay ngoắt, đi về phòng mình.

Lão Lâm vẫn cười, tiếng cười trầm khàn vang lên sau lưng cô.

“Quý cô Lâm Triều Tịch, nếu con thực sự tìm được việc con muốn làm trong quãng đời tươi đẹp này, vậy thì dù con quyết định bắt đầu lại vào lúc nào đi chăng nữa, cũng sẽ không hề muộn.”

Tác giả có lời muốn nói:

Bổ sung một chút tư liệu trích dẫn: P chỉ những vấn đề có thể được giải quyết nhanh chóng bằng máy tính, NP chỉ những vấn đề chúng ta muốn tìm cách giải một cách tối ưu. Nếu P=NP, vậy là chúng ta có thể giải được quyết được vấn đề một cách dễ dàng. Nếu P=NP, mọi hiểu biết của chúng ta về xã hội sẽ biến đổi rất lớn, khả năng tự động hóa của y học, khoa học, giải trí và công việc khác của xã hội loài người sẽ lập tức nhảy vọt về chất.

Lance Fortnow. The Golden Ticket: P, NP, and the Search for the Impossible (Dịch theo tên tiếng Trung: “Biên giới giữa không thể và có thể: Lịch sử thú vị của vấn đề P/NP”)