Liễu Tức Phong đứng ngoài cửa nghe thấy giọng ông nội Lý, không biết Lý Kinh Trọc sẽ đáp lại thế nào. Người Trung Quốc xưa nay luôn coi việc tự do theo đuổi hạnh phúc cá nhân là một loại ích kỷ, ông lão Lý đã nói đến nước này rồi, nếu Lý Kinh Trọc không đáp ứng, chỉ sợ hôm nay đừng mong nhìn mặt người nhà. Cơn gió nóng mùa hè thổi khiến lòng thêm bực bội, Liễu Tức Phong nhặt mấy cục đá lên ném chơi, đá nảy lên mặt ao trước nhà từng vòng tròn nho nhỏ, không ngừng kêu bụp bụp, trong nhà vẫn không có động tĩnh gì. Kỳ thật hắn hy vọng Lý Kinh Trọc sẽ tạm thời nghe lời ông nội Lý, dù sao quan niệm người già vốn khó sửa, cứng chọi cứng không phải biện pháp tốt, vấn đề này cũng không có khả năng giải quyết trong ngày một ngày hai, về sau ngày rộng tháng dài, cứ từ từ mưa dầm thấm đất là được. Nhưng chính hắn cũng rõ ràng, nếu Lý Kinh Trọc thật sự hứa hẹn với ông nội Lý làm kế hoãn binh, chưa chắc hắn đã không thấy thất vọng.

Lúc này, cuối cùng giọng Lý Kinh Trọc mới vang lên, vang đến gian nan như thể đang gánh vác cả một ngọn núi: “Cháu luôn cảm thấy, nếu ai cũng nói nên chọn con đường dễ đi, như vậy con đường đó chắc chắn có vài vấn đề.”

Liễu Tức Phong vừa chuẩn bị ném thêm một viên đá nữa xuống ao thì khựng lại, trái tim cũng trấn định xuống.

“Con đường này chúng ta ai cũng đi đến cuối, có vấn đề gì đâu?” Ông nội Lý gõ mạnh gậy chống xuống sàn nhà, vang lên những tiếng đùng đùng trầm đục.

Kỳ thật Lý Kinh Trọc đã sớm suy nghĩ về những con đường. Anh rất muốn nói, thế giới này vốn có rất nhiều đường để đi, vài người đi lên một trong số đó, để gia tăng cảm giác hạnh phúc sẽ lập tức thuyết phục bản thân rằng, đó là con đường tốt nhất, thênh thang nhất. Bọn họ ca ngợi và bảo vệ con đường của mình, sẽ không tránh khỏi quay sang hạ thấp và công kích con đường của người khác, trong khi thật ra bọn họ đâu có đặt chân lên bao giờ. Còn những con đường khác, kỳ thật ban đầu hoàn toàn không đến nỗi quá khó đi, nhưng người đi trên con đường thênh thang kia luôn muốn tôn lên hạnh phúc bản thân, thế là phải ngăn cản không cho những người đi trên đường nhỏ này hạnh phúc bằng mình, phải hạ thấp tất cả những con đường này xuống, vì thế bọn họ phá hủy, chèn ép đường của người khác, còn gây ra bao nhiêu cản trở chướng ngại, cuối cùng đường của người khác quả thực trở thành những con đường gập ghềnh xấu xí, chỉ có con đường thênh thang kia là mãi thênh thang dễ đi.

Tất cả những người đi trên con đường thênh thang đều sẽ không nói về con đường xấu xí mình đã đi, cũng sẽ không nhắc về những con đường tốt đẹp mình chưa đi. Bọn họ ca tụng phúc đức bản thân, thương xót hoặc giận dữ khi người khác tự tìm khổ, mà không nghĩ tới những khổ sở đó cũng có một phần công lao của mình.

Những lời này, Lý Kinh Trọc từng nói sơ qua lúc ngồi với Giác Trần, với ông ta thì cái gì cũng nói được, cũng nghe được, cho dù anh có nói sai. Nhưng anh không thể nói với ông nội mình theo kiểu như vậy, gia đình truyền thống Trung Quốc không phải nơi dễ phân rõ phải trái trắng đen, ông nội càng không phải đối tượng có thể nói lý rạch ròi.

Trong căn nhà này, trên mảnh đất này, chỉ có thể cầu tình, mà Lý Kinh Trọc cũng không quen cầu tình, bởi vì người cầu xin cần ở thế yếu, bản chất của van xin là hiếp bức. Người với người quen thói hiếp bức nhau cũng trở thành một loại trật tự và truyền thống cần tôn trọng.

Đột nhiên Lý Kinh Trọc cảm thấy mình không quá giống đứa con của mảnh đất này. Hay là nói, có lẽ vì anh chính là con cháu của mảnh đất này nên mới càng dễ nhận ra giằng xé mâu thuẫn giữa gốc gác nằm sâu trong lòng đất với những cành lá mọc quá cao, quá xa phía trên.

Trên ngọn cây, mọi người cao cao tại thượng thảo luận về ý chí tự do và lựa chọn cá nhân.

Mà dưới đất bùn, một ông lão đáng kính tay làm hàm nhai cả đời sẽ vì không con không cháu mà không ngẩng nổi mặt nhìn ai, ngược lại, một tên du thủ du thực chỉ cần con cháu đầy đàn lập tức sẽ biến thành đối tượng cho các hương thân phụ lão khen ngợi không thôi.

Một người, nếu được bộ gốc rễ dưới đất quê nuôi dưỡng, thì khi cành lá của anh ta vươn cao hơn xa hơn, sạch bong không nhiễm một hạt bụi nữa, còn có thể nhìn thấy thế giới rộng lớn bên ngoài, cuối cùng lại quay đầu lên án mạnh mẽ gốc gác và mảnh đất từng nuôi sống mình là hủ bại lạc hậu, như thế có phải quá vô lương tâm rồi không?

Tiếng gậy chống nện xuống đất và tiếng nói của ông nội Lý vẫn tiếp tục vang lên bên tai Lý Kinh Trọc: “Con đường này, ba ông, ông, ba mày, đều cứ thế đi lên, bọn ông không đi thì làm sao có mày?!”

Không có bọn ông thì lấy đâu ra mày?

Câu hỏi này đúng là một đòn chí mạng giết chết toàn bộ những cậu con trai cô con gái Trung Hoa không chịu nổi cái danh vô ơn bất hiếu.

Chỉ các bậc anh hào không có ý định tiếp tục sống chung một nhà hoặc không sợ chọc người lớn tức đến đột quỵ mới dám hùng hồn tuyên bố “Các người sinh con ra cũng đâu cho con lựa chọn” hoặc là “Chính cha mẹ sinh ra con thích đàn ông”.

Lý Kinh Trọc thì vẫn muốn nhìn mặt người nhà, cũng không có ý định chọc giận ông nội đến đổ bệnh, cho nên chỉ có thể nói: “Kỳ thật, sở dĩ cháu được sinh ra cũng vì trong nhà này có một người không chịu đi con đường dễ đi kia.” Anh ngẩng đầu lên nhìn về phía bà lão Lý, “Bà nội không đi con đường đó.”

Bà bội Lý bị dọa đến hai mắt ươn ướt, đứng ngẩn người không hiểu Lý Kinh Trọc đang nói gì.

“Cái gì không đi? Không đi bao giờ?” Ông nội Lý giận dữ rung rung chòm râu khi thấy Lý Kinh Trọc đã nghe không thủng lại còn bắt đầu nói nhăng nói cuội.

“Ngày nhỏ về quê ăn Tết, không dưới một lần cháu nghe ông nội kể, năm đó bàn chuyện cưới hỏi, tất cả mọi người đều ngăn không muốn bà nội gả vào nhà họ Lý, nói là nếu gả cho địa chủ thì cả đời phải chịu bị người ta chỉ điểm, không có nổi ngày tháng yên bình. Ở cái thời đại đó, con đường kia là đường khó đi nhất, theo lý bà nội cũng không nên chọn con đường này.”

“Mày ——!” Nếp nhăn trên mặt ông nội Lý run lên, “Hai chuyện này có phải là một đâu?”

Cha Lý cũng nhíu mày: “Con đang muốn nói gì thế?”

“Năm đó nhà họ Lý chỉ có bốn bức tường, nếu không đi mượn giường mượn chăn nhà người khác còn không thành hôn nổi, bây giờ chuyện đã trôi qua mấy chục năm rồi, cháu chỉ muốn hỏi một câu ——” Lý Kinh Trọc nói, “Bà nội có hối hận vì chọn con đường này không?”

Bà nội Lý không muốn khóc trước mặt mọi người, đành thở một hơi dài thật dài như muốn trút bỏ hết toàn bộ cảm xúc tích tụ trong lòng và những câu nghẹn ngào suốt mấy chục năm ra, mới nói: “Nhìn con cháu trưởng thành khỏe mạnh… Bây giờ cuộc sống mỗi ngày lại đầy đủ như vậy… người tham lam nhất cũng không nói được hai chữ hối hận. Hơn nữa năm đó ông nội mày diện mạo tuấn tú, lại còn thông minh biết đánh cả bàn tính, chỉ là xuất thân không tốt. Xuất thân lại là thứ không sửa được, ông bà chỉ đành cần mẫn hơn chăm chỉ hơn, thay đổi mỗi ngày một ít, sau này không phải nhà cửa cũng khấm khá đó sao?”

Ông lão Lý nghe xong trong lòng hơi hơi thoải mái lên, cơn giận cũng hòa hoãn xuống một ít, ông lão hiểu cuộc sống bây giờ đã là rất tốt, làm người nên thấy đủ. Nhưng chuyện của thằng cháu đích tôn rốt cuộc vẫn là việc tày đình mãi không bỏ qua được, cho nên nói: “Không giống nhau, chúng ta năm đó với thằng Kinh Trọc bây giờ không giống nhau.”

Lý Kinh Trọc cảm thấy thái độ ông nội đã buông lỏng hơn vừa nãy, vì thế lại bồi thêm: “Kỳ thật không có gì khác. Năm sáu mươi năm trước không ai nghĩ được rằng ngày nay chẳng ai buồn để ý xuất thân một người là địa chủ hay bần nông nữa, bây giờ hẳn cũng không ai ngờ đến, về sau sẽ có một ngày người ta không còn quan tâm đối tượng một người lựa chọn sống chung cả đời là nam hay nữ. Năm sáu mươi năm trước bà nội đã thuyết phục người nhà để kết hôn với con trai địa chủ, hôm nay cháu cũng muốn thuyết phục người nhà mình… cho phép được ở bên một người đàn ông.” Lý Kinh Trọc nói xong một hơi, ánh mắt nhìn ông nội Lý chất chứa đầy khẩn cầu, “… Mạn phép suy bụng ta ra bụng người, ông ơi, con trai địa chủ là người, mà hiện tại người đang đứng phơi nắng ngoài cổng không dám bước vào kia, cũng là người.”

Ông lão Lý nghe câu “được ở bên một người đàn ông” quá thẳng thắn vốn đã thấy không chịu nổi, nhưng nghe đến đoạn sau lập tức nhớ lại nỗi khổ năm xưa mình từng chịu đựng. Ông là người hay nhớ chuyện quá khứ nhất, vừa nhớ lại cảm xúc đã dâng trào, mới rồi oán hận thằng cháu đích tôn khăng khăng không chịu nối dõi tông đường là vì quá khứ mình khổ sở, bây giờ đột nhiên hiểu được lòng nó một chút, cũng chính vì từng thấy mình quá khổ. Ông liếc nhìn ra bóng người đứng chờ bên ngoài, vị nhà văn Liễu này ông từng nói chuyện qua, là người biết ăn nói, mặt mày lại xinh đẹp. Nếu bởi vì cậu nhà văn Liễu là nam mà bị Kinh Trọc phụ bạc, thế thì thằng cháu ông có khác gì mấy gia đình không chịu gả con gái vì ông là con trai địa chủ đâu? Kinh Trọc không thể làm Trần Thế Mỹ. Ông nội Lý cảm khái một trận, thậm chí còn sinh ra một chút lòng trắc ẩn với nhà văn Liễu, nhưng nghĩ tới nghĩ lui lại cảm thấy có chỗ nào không đúng, rõ ràng là hai việc, qua miệng Kinh Trọc như thế nào lại thành giống nhau rồi?

“Không đúng.” Ông nội Lý vẫn chưa suy nghĩ cẩn thận, nhưng loáng thoáng cảm thấy như mình sắp bị tẩy não, “Mày đừng lừa ông ——”

“Ông sống cả bó tuổi rồi, sao có chút chuyện này mà cũng không nhìn được rõ ràng?” Bà nội Lý giữ chặt ông nội Lý, tận tình khuyên giải, “Tôi thì thấy rõ cả, Kinh Trọc nó hiếu thuận nên mới để yên cho ông quản thúc, để ông đánh ông mắng nó… Ông tưởng ông quản lý được nó thật à? Ông đánh thắng được nó à? Nếu con cháu không hiếu thảo, ông cho một gậy nó cứ thế phủi mông bỏ đi, cả năm trời không thèm về thì ai cần biết ông vui hay không vui? Ai rảnh rỗi ở đây cho ông dong dài? Ông ỷ vào thằng cháu biết nghe lời nên mới dám làm càn làm quấy, sớm muộn gì cũng có ngày ép nó không dám về nhà. Hiện giờ nó không đau không bệnh, sống vui vẻ còn có tiền đồ, cho ông bao nhiêu mặt mũi… Ông còn muốn gì nữa? Muốn gì? Đừng muốn nhiều như thế, nếu không về sau đến một thứ cũng không có. Người chết rồi tan thành tro bụi, lúc đó ông nhận ra đứa dập đầu trước mộ mình là đứa nào? Còn sống lại không biết tận hưởng cuộc sống đi, toàn nghĩ ba cái thứ vô dụng…”

Từ trước đến nay cảm xúc của ông nội Lý luôn là đến nhanh mà đi cũng nhanh, cũng tự cảm thấy hôm nay mình làm hơi quá, bà lão nhà mình nói cũng không sai, nhưng rốt cuộc vẫn ngại mặt mũi và tôn nghiêm bậc bề trên, còn có chướng ngại trong lòng chỉ mới vơi đi một chút ít, cho nên ngoài miệng vẫn lải nhải: “Nó dám không cho tôi quản?”

Lý Kinh Trọc vội nói không dám, ông lão Lý dạy dỗ thêm vài câu thấy bắt đầu vô vị, bèn nói muốn đi ngủ. Bà nội Lý sợ ông nghĩ nhiều lại nổi điên, vội vàng đẩy ông lão vào phòng trong.

Trong phòng khách nhỏ chỉ còn cha mẹ, nhưng Lý Kinh Trọc không lập tức đứng lên ngay. Nếu chuyện đã vỡ lở rồi, anh còn phải chờ nghe cả thái độ của cha mẹ mình.

“Mày đừng nhìn ba kiểu đó.” Cha Lý nói, “Đừng trông chờ hôm nay ba đồng ý cho cậu ta vào nhà. Tiêu hóa một cái bánh dày còn mất một buổi tối, tiêu hóa một người sống sờ sờ không nhanh như vậy đâu. Con đường hai đứa đi sau này thật sự không dễ đi, rốt cuộc con đã suy tính được gì chưa?”

“Đừng nghe lời ba con.” Bà Lý kéo Lý Kinh Trọc đứng lên, “Ngày hôm qua ba còn nói với mẹ, chỉ cần con bình an trở về, cho dù muốn lập tức đi bái thiên địa với cậu nhà văn kia ổng cũng chịu.”

“Anh nói thế bao giờ?” Cha Lý cực kỳ mất tự nhiên kéo cửa, “Trong phòng buồn bực quá, anh ra ngoài hút điếu thuốc.”

Cha Lý đi rồi, lúc này bà Lý mới lộ ra sắc mặt sầu muộn: “Kinh Trọc, chuyện trước khi nhiễm bệnh vì sao không kể mẹ nghe?”

Lý Kinh Trọc hỏi lại: “Chuyện gì ạ?”

“Lại còn giả ngốc.” Bà Lý rút trong túi ra một quyển sổ khám bệnh, “Mẹ tìm thấy trong phòng học của con, trầm cảm cấp độ nặng, vì cái này nên con mới tạm nghỉ học? Con không biết mấy ngày nay mẹ lo con nghĩ quẩn đến thế nào đâu ——”

“Đã tốt hơn rồi.” Lý Kinh Trọc vội vàng nói.

Bà Lý hỏi tiếp: “Vì gặp được cậu nhà văn kia à?”

Lý Kinh Trọc nhìn quyển bệnh án giả, đành phải đâm lao theo lao, gật đầu: “Liễu Tức Phong. Anh ấy tên Liễu Tức Phong.”

Bà Lý suy nghĩ rồi nói: “Con gọi cậu ấy vào nhà đi.”