Trong một quán nhỏ trên bờ sông Đạm Thủy, Phú và Phi cùng ngồi đối ẩm bên một chiếc bàn, Phú uống rượu rất sành, Phi không biết uống nhưng cũng thích lai rai với rượu. Quán tuy nhỏ, nhưng khách vào ăn uống khá đông, tiếng khách nói cười ồn ào như những khúc nhạc thời trang. Ngoài đường, nào là tiếng kèn xe hơi, chuông xe xích lô nghe đinh óc, Phú vừa nhìn Phi nói:

– Tiểu Lê, việc của Vương Cách đã yên, Phi đừng động đến làm gì.

– Theo ý Phú sau khi hắn ra khỏi y viện sẽ đánh người nữa à?

– Không thể nói chuyện với hắn một lần mà phán đoán được.

– Mình không cần lắm. Mình đã cho hắn biết là hắn mắc chứng bịnh thần kinh phân tán, đã chẩn đoán nhiều phen rồi. Riêng mình xem dáng điệu của hắn, đúng là tinh thần bất bình thường.

– Ạ, Phú xem hắn hồi nào vậy? Mới trông qua thì thấy hắn rất bình thường, nói chuyện có đạo lý, nhưng hắn nói hắn thích sống chung với những người mắc bịnh loạn trí, thích họ kêu la khóc cười tùy ý.

– Đúng rồi, một người thường thì không thể chịu nổi sự Ồn ào của bịnh nhân. Trước kia có một gã mắc chứng thần kinh phân tán, ông ta ở bịnh viện rất lâu, bỗng một hôm, ông ta hô hoảng kêu y sĩ, ông ta nói có cảm giác những người chung quanh đây đều là rắn, ông ta nói đã lạc vào hang rắn, yêu cầu cho ông ta được rời bịnh viện. Y sĩ mừng cho rằng căn bịnh ông ta đã hết, có thể xuất viện. Nhưng Vương Cách nói chưa muốn xuất viện, anh ta còn gây phiền cho chúng ta khá nhiều.

– Phú hãy nói đi, tôi rất thích thú giải thích về anh ta.

– Đúng ra Vương Cách mắc chứng tinh thần phân tán, bình trạng là anh ta thường có ảo tưởng người khác khi dễ mình, người ta đoạt tất cả những gì của mình, như người ta cướp bạn gái của anh ta, nên sau này nẩy sinh ra lắm phiền phức.

– Thiên Phú, có lẽ anh ta nói ông xưởng trưởng nào đó cướp tình nhân của anh ta, đó là ảo tưởng chó không phải sự thật sao?

Phú hớp một hớp rượu, cười ngất nói:

– Tiểu Lê, có lẽ hắn không cho chú biết ai đoạt tình nhân của hắn sao?

– Không, anh ta chỉ nói ông chủ xưởng của hắn đã phục vụ, mà không nói ông chủ xưởng nào.

– Tôi cũng tin chú mày không biết ông chủ xưởng đó là ai, nếu Phi biết sẽ hỏi phăng thêm những sự đã qua nhiều hơn nữa.

– Rốt cuộc là ai? Anh ta nói, nếu gặp mặt ông chủ xưởng đó ở đâu thì đánh tại đó.

Phú cố ý kéo dài, tay nâng ly lên nói:

– Nào, hãy uống cạn ly đi, mình sẽ nói cho Phi nghe.

Phi cùng nâng ly, hai người uống cạn, Phú một mặt cầm chai rượu để rót thêm, một mặt nói:

– Đương nhiên, chúng ta gặp người nào cũng không thể tin bề ngoài của họ, mỗi cá nhân đều có nếp sinh hoạt riêng. Có thể một mình tôi biết, cũng có thể một số ít người được biết.

– Đúng vậy, về sinh hoạt tinh thần và sinh hoạt thể chất cả hai không mấy giống nhau.

– Mình không chỉ vào dục vọng hoặc tinh thần mà nói, ở đây mình chỉ nói về sinh hoạt thực tế. Một người có hình dáng đạo mạo dường như thần thánh cũng không dám xâm phạm, nhưng thực ra bề trong của ông ta là một thằng điếm, một gã lưu manh lường gạt. Cũng như một cô gái, ban ngày có vẻ trang nghiêm thục nữ, đêm đến cô ta là một vũ nữ hoặc một gái điếm cũng không chừng.

Phi gật đầu đồng ý:

– Đúng rồi, nhưng chúng ta luận những chuyện đời đó, nó có ăn nhập gì đến đề tài của mình đang bàn đây?

– Mình nói đây là nói vị xưởng trưởng của Vương Cách để cho Phi biết đó chớ.

– Phú chưa cho kẻ này biết ông chủ xưởng là ai?

Phú cười cười nói:

– Trưa hôm nay và tối hôm qua Phi đều gặp ông ta.

Phi như không tin, chàng trợn tròn đôi mắt hỏi:

– Hùng xưởng trưởng hả?

– Không phải Hùng xưởng trưởng mà là ba của Hùng Tố Tố, hiện giờ Phi có thể tin Vương Cách nói đó là sự thật hay chưa?

Phi chỉ lắc đầu chớ không đáp lại. Phú hỏi tiếp:

– Phi sợ Vương Cách vu khống hả? Không tin hắn thì chẳng nên tin tên này luôn thể.

– Tôi có cảm giác như đang sống trong cơn mê.

– Tóm lại, Phi không tin lời của bịnh nhân, bởi trong óc của họ chứa đấy ảo tưởng, trừ khi làm cho tin không phải có thực mà là ảo tưởng, như thế thì bịnh họ đã bớt nhiều.

– Đúng rồi, điều đó là nguyên nhân trị lành bịnh.

– Tiểu Lê, mình đứng trên phương diện bạn bè chớ không phải phương diện thầy thuốc mà cho Phi biết, đừng quan tâm đến Vương Cách làm gì nữa, bởi hắn không phải là người để cho Phi lưu tâm. Nếu Phi sắp đi đến nhà họ Hùng mà tiếp xúc nhiều với Vương Cách sẽ sanh ra phản cảm. Đời này người như Vương Cách rất nhiều, nếu gặp mỗi người thế đó, Phi lại lưu tâm đến thì không tránh khỏi phiền phức.

– Mình rất mang ơn Phú khuyên thật tình.

– Mình vẫn biết rõ Phi không bao giờ tin theo lời mình khuyên, nhưng dần dần Phi sẽ thấy rõ điều này là sự thật. Thầy thuốc là thầy thuốc chớ không phải thầy thuốc là một nhà từ thiện. Muốn trở thành một y sĩ giỏi phải giàu lòng vị tha, nhưng trong đầu óc luôn luôn phải lạnh nhạt. Phân tách sự vật, quan sát chân tướng tuyệt đối phải dùng lý trí, đừng để cho tình cảm len lỏi vào. Như khi cầm con dao giải phẫu thì nên chú ý vào vấn đề giải phẫu, đừng kể nó là đầu con chuột bạch hay là đầu con thỏ trắng đáng yêu.

Phi gật đầu nói:

– Về phương diện đó Phú yên chí đi, không bao giờ tôi để cho tình cảm che mờ lý trí.

– Hay lắm, Phi đừng cho tôi làm thầy đời. Chỉ vì mình đến trước Phi đôi chút, nên rút kinh nghiệm mà bàn luận với Phi.

– Biết rồi, cám ơn Phú lắm.

Phú lại uống cạn một ly nữa, mỉm cười nói:

– Mình đọc qua chuyện của một triết nhân nào đó, ông ta nói, chúng ta bước vào đời, khi đụng chạm nhiều, có thể tim ta nhờ đó mà rắn chắc, có thể tim ta phải tan nát. Mình tin rằng, quả tim của mình đã rắn chắc rồi, mình rất lo cho Phi, sợ quả tim của Phi quá mềm, e cho nó sẽ bị nghiền nát.

Phi vừa uống theo Phú vừa cười nói:

– Mình không đến nỗi vậy đâu. Nào, chúng ta dùng thêm gì?

– No rồi, rượu cũng đủ rồi, uống nữa thì say chớ ích gì.

Phi nhìn bầu rượu trên bàn đã cạn, nói:

– Một bình rượu không đủ một mình Phú uống, huống chi tôi đã uống hết một phần bạ Lâu quá, chúng ta nên say nhừ một bữa đi.

– Rất tiếc ngày mai nhà ngươi đi đến nhà Tố Tố rồi, việc của nhà ngươi sắp làm như câu thơ: “Hầu môn nhất nhập thâm tợ hải… (Khi vào cửa công hầu thấy nó sâu xa như biển cả).

– Điểm thí dụ đó không hợp, phải phạt rượu mới được.

– Phi nên tỉnh táo chút đi, mình không uống theo Phi nữa đâu.

– Ngày khác có cơ hội sẽ uống nữa. Tôi còn thiếu nợ anh.

– Tố Tố đáng yêu lắm. Phi nên để dành mà say sưa với nàng.

Phi lấy thuốc ra sửa soạn châm lửa đốt, nghe Phú nói thế, chàng bật cười lên:

– Mình chưa đi mà Phú đã đổ ghè tương rồi sao?

– Mình không đổ ghè tương đâu, chỉ sợ nàng từ Đông Kinh về, nàng sẽ đổ ghè tương chớ, chuẩn bị lo chuyện phiền phức nó sẽ tới.

– Yên chí đi, không bao giờ có chuyện phiền phức.

– Đừng nói cứng, khi gặp chuyện phiền phức sẽ vô phương giải quyết à coi.

Hơn một năm qua, trong y viện đều cho rằng Phi và Bân Bân là đôi bạn tình, hai người thư tín với nhau rất thân mật. Nhưng chàng không muốn cho người ngoài đề cập đến Bân Bân, có lẽ chàng và nàng chưa yêu nhau sâu đậm cho lắm, nên khi nghe người ta nói đến là thẹn thùa. Có lẽ thâm tâm chàng tự ty, tuy biết Bân Bân thật tâm yêu chàng, nhưng chàng không muốn ai đề cập đến. Chàng muốn dùng nghị lực và học thức của mình mà tự lập.

Điều đó không dễ gì bắt người khác hiểu được. Có rất nhiều người học rộng tài cao, nhưng người ta vẫn có ý kiếm đường đi tắt: tìm một cô có tiền để kết hôn, sau khi thành vợ chồng rất dễ có một tòa y viện, chừng đó được cả danh lẫn lợi. Thực ra cũng có nhiều người tính thế nhưng không thành.

Có lẽ vì nguyên nhân tự lập đó, Phi không muốn nhìn thẳng mối cảm tình với Bân Bân. Đồng thời chàng cũng ít hay gần gũi với Khưu viện trưởng. Sự thật, lòng chàng muốn vậy, chớ không phải chàng cố tạo ra.

Điều đó khiến chàng khó giải thích cho người khác nghe. Dùng cơm xong, chàng và Phú trở về y viện. Chàng quyết định không lưu tâm đến chuyện đó nữa, chừng nào đến đâu hay đó, không suy nghĩ làm gì ệt cân não. Trên đường đi, chàng và Phú bàn việc công tác tại nhà Hùng xưởng trưởng. Chàng khó nói rõ tâm trạng của mình:

– Tôi nhận công tác ở đây rất trái với ý mình, không phải là một y sĩ, mà là một giáo sư trong gia đình này.

Phú cười cười nói:

– Gọi là làm bạn cho công chúa đọc sách đỡ buồn thì đúng hơn.

– Đó là điều tôi đang lo đây, nàng thì học về văn học, trình độ Anh văn của tôi chưa chắc bằng nàng.

– Phi làm giám khảo thi hay sao mà sợ. Nàng tuy học về văn học, chắc gì nàng giỏi về ngoại ngữ. Có người khi gặp dân ngoại quốc thì cuống cuồng lên, nói chẳng ra lời.

– Tôi hy vọng sớm kết thúc công tác dở cười dở khóc này cho rồi.

– Đừng nghĩ vậy, chúng mầy nên nghĩ Hùng xưởng trưởng và viện trưởng của mình là bạn thân, đối với tương lai của chú mày rất quan trọng. Phi phải cố gắng hết sức mình, đừng miển cưỡng mà không nên.

– Mình phải cố gắng hết sức chớ. Không phải vì lo làm theo hai ông chủ, mà là vì căn bịnh của Tố Tố, miễn sao bịnh nàng khỏi lương tâm mình mới được an.

– Lòng dạ chú mày cũng khá lao chao, lẽ ra ý nghĩ đó nên dấu kín trong lòng mới phải.

Phi cười lớn nói:

– Cho anh biết có hề gì, Phú nào phải người lạ. Bộ tôi công bố với các ký giả hay sao?…

Hai người vừa đi vừa nói chuyện, không mấy chốc đã đến bãi biển. Trăng lên rất sáng, biển vẫn lặng yên, mặt biểt tắm ánh trăng như một dãi lụa trắng trải dài. Từ lâu Phi và Phú chưa từng hưởng thú trăng thanh biển lặng, đêm nay đôi bạn bước từng bước thân mật trên bãi biển. Phi bỗng nhiên nhớ đến Lý Phương Tử, chàng hỏi:

– Phú à, tôi xem Phương Tử đối với anh rất ngọt, sao anh không đáp lời nàng?

Phú cười cười vẻ thần bí hỏi lại:

– Phi thay chúng tôi mà làm chủ đi?

– Tôi xem cô bé đó đối với anh thân tình quá!

– Phi lại thành tật rồi, đừng trông vào bề ngoài mà vội vàng kết luận như vậy.

– Yêu nhau nào phải là chứng bịnh.

– Có lẽ phức tạp hơn bịnh một chút.

– Nói thế, ngoài nàng còn vấn đề gì khác nữa, hoặc chàng còn đang xét lại chớ gì?

– Cũng phải, mà cũng không phải.

– Nói gì nghe mơ màng quá vậy?

– Không phải vậy đâu, hiện giờ bàn đến chuyện này e quá sớm, không biết là nàng hay là mình còn trong vòng tính toán.

– Chắc Phú sợ trách nhiệm làm chồng chớ gì?

– Tiểu Lê, sự nghiệp của chúng ta mới khởi đầu. Chú mầy muốn gánh nặng hành trang đi trên đường dài không?

– Khi cần có thể gánh nặng hơn cũng được nữa.

– Trừ phi như tình cảm của chú mày, mang thêm giày vớ mà ngồi trên phi cơ phản lực thì có sao đâu.

– Vậy anh thay tôi đi.

– Mình không cần thay chú mầy, cũng có người làm chủ cho chú mầy rồi. Chú mầy muốn nhẩy ra khỏi chiếc vòng này cũng không thể được.

Phi cười nhạt, không nói gì nữa. Chàng xét thấy các bạn đều có ý nghĩ như vậy cả. Khi đề cập đến vấn đề hôn nhân thì họ chỉ thấy hoàn cảnh của mình mà làm đề tài. Có người thì khen ngợi, có người thì ghen ghét, khiến cho chàng không mấy gì vui vẻ. Chàng không thể giải thích, nhưng trong lòng cảm thấy khó chịu thêm.

Một người, không thể đồng cùng một lúc chạy theo hai con đường. Tuy sức lực người khác có khỏe đến đâu chăng nữa, cũng không phải quyết định ình được. Tương lai của mình chỉ có mình mới quyết định được, dù người khác nói gì, hoặc nghĩ như thế nào, miễn sao tâm mình được yên thì thôi.

Mỗi khi nghĩ đến, Phi cảm thấy sự khó khăn trong lòng mình được nhẹ nhàng hơn. Khi chàng không thể giải thích cho người khác tin, chỉ còn cách duy nhất là yên ủi mình phần nào là đủ rồi.